Với vai trò là một trong ba vùng kinh tế động lực của cả nước, khu vực kinh tế trọng điểm Bắc Bộ đang vươn lên mạnh mẽ, trở thành trung tâm tăng trưởng về công nghiệp, dịch vụ, hạ tầng và đổi mới sáng tạo. Sự phát triển đồng bộ giữa các địa phương trong vùng không chỉ thúc đẩy kinh tế khu vực mà còn tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030. Hãy cùng điểm qua những lợi thế chiến lược, thành tựu nổi bật và định hướng tăng trưởng trong giai đoạn tới.
Vị trí chiến lược & Cơ sở hạ tầng đồng bộ
Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, bao gồm 7 địa phương: Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Hải Dương, Hưng Yên, Bắc Ninh và Vĩnh Phúc, đang khẳng định vai trò là một trong ba vùng kinh tế động lực trọng điểm của cả nước, bên cạnh vùng Đông Nam Bộ và vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Với dân số hơn 14 triệu người, mật độ dân cư cao và tỷ lệ đô thị hóa lớn, vùng này đóng vai trò trụ cột phát triển của khu vực phía Bắc, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, dịch vụ logistics, công nghệ cao và đô thị thông minh.(1)
Vùng có vị trí chiến lược đặc biệt, được xem là “cửa ngõ” giao thương của miền Bắc – vừa kết nối Bắc – Nam theo trục quốc gia, vừa mở rộng theo trục Đông – Tây liên kết các tỉnh vùng trung du, miền núi phía Bắc và Tây Bắc. Ngoài ra, vùng còn có đường biên giới với Trung Quốc thông qua cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh), tạo thuận lợi trong xuất nhập khẩu hàng hóa và hợp tác khu vực.(2)
Hệ thống giao thông của Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ đang được đầu tư đồng bộ, đa phương thức, giúp giảm chi phí logistics và rút ngắn thời gian vận chuyển. Về hàng không, vùng sở hữu ba sân bay quốc tế: Nội Bài (Hà Nội), Cát Bi (Hải Phòng) và Vân Đồn (Quảng Ninh). Về đường bộ, các tuyến cao tốc như Hà Nội – Hải Phòng, Nội Bài – Hạ Long, Hạ Long – Vân Đồn cùng các dự án như Vành đai 4 Hà Nội và cầu Vạn Ninh đang nâng cao khả năng kết nối vùng. Trong khi đó, hệ thống cảng biển với cảng Hải Phòng, cảng nước sâu Lạch Huyện, cảng Cái Lân và các cảng cạn ICD tại Bắc Ninh, Hải Dương tiếp tục đóng vai trò chủ chốt trong lưu thông hàng hóa nội địa và quốc tế.
Các địa phương trong vùng đều đang đẩy mạnh cải thiện kết cấu hạ tầng theo hướng thông minh, kết nối liên thông và bền vững. Nhờ đó, vùng không chỉ thu hút các tập đoàn lớn trong và ngoài nước mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển cân bằng giữa đô thị và nông thôn
Đa dạng ngành kinh tế, nguồn lực dồi dào (3)
Cơ cấu kinh tế cân đối cùng nguồn nhân lực chất lượng đang giúp Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ giữ vững vai trò đầu tàu phát triển miền Bắc và tăng sức hút với các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ phát triển đồng đều trên ba lĩnh vực: công nghiệp, dịch vụ và nông nghiệp. Công nghiệp chế biến – chế tạo chiếm ưu thế, nổi bật với các ngành điện tử, ô tô, cơ khí và vật liệu xây dựng. Dịch vụ cũng đóng vai trò quan trọng, đặc biệt tại Hà Nội và Hải Phòng, với các lĩnh vực logistics, tài chính và du lịch. Nông nghiệp tuy chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ nhưng vẫn giữ vai trò ổn định trong an sinh xã hội và phát triển vùng ven đô.
Vùng sở hữu nguồn lao động gần 11,5 triệu người (2023), trong đó tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt khoảng 37%, cao hơn trung bình cả nước. Hà Nội và các tỉnh lân cận là nơi tập trung nhiều trường đại học, cao đẳng hàng đầu, giúp cung cấp nhân lực có trình độ cho các ngành công nghệ cao, kỹ thuật và dịch vụ số. Tỷ lệ sinh viên/đầu người thuộc nhóm dẫn đầu cả nước, tạo lợi thế trong thu hút đầu tư.
Tăng tốc tăng trưởng – Định hướng mục tiêu phát triển bền vững 2025 (3)
Trong quý I/2025, nhiều địa phương thuộc Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ ghi nhận mức tăng trưởng GRDP ấn tượng. Cụ thể, Hải Phòng, Quảng Ninh và Hải Dương đều đạt mức tăng trưởng trên 10%, trong khi các địa phương còn lại như Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên và Vĩnh Phúc duy trì mức tăng từ 7–9%. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy vùng đang phục hồi mạnh mẽ và duy trì vai trò động lực kinh tế phía Bắc.
Giai đoạn 2025–2030, các địa phương trong vùng đặt mục tiêu đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân từ 8%/năm trở lên, hướng đến hai con số trong các năm tiếp theo. Đây là tham vọng lớn, đòi hỏi sự điều phối chặt chẽ giữa phát triển hạ tầng, cải thiện môi trường đầu tư và nâng cao hiệu quả thu hút vốn FDI.
Để đạt được mục tiêu tăng trưởng bền vững, các địa phương trong Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Trọng tâm là cải thiện môi trường đầu tư thông qua tăng cường minh bạch, giảm chi phí không chính thức và nâng cao hiệu quả hỗ trợ doanh nghiệp. Song song đó, thủ tục hành chính được rút gọn, với cơ chế “làn xanh” áp dụng cho các hồ sơ ưu tiên, giúp đẩy nhanh tiến độ giải quyết. Ngoài ra, vùng đang tập trung thu hút các dòng vốn đầu tư chiến lược, đặc biệt vào các lĩnh vực công nghệ cao, sản xuất thông minh và đô thị thông minh – tạo nền tảng cho tăng trưởng dài hạn và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn vùng.
Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ đang chuyển mình thành trung tâm phát triển kinh tế – công nghệ – môi trường của miền Bắc. Với định hướng rõ ràng: hạ tầng – đổi mới – tính bền vững, vùng được kỳ vọng duy trì đà tăng trưởng ổn định và tạo cú hích mạnh mẽ cho cả nước trong giai đoạn 2025–2030.
Vai trò của Hải Phòng trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ
Hải Phòng được xác định là đô thị trung tâm của vùng duyên hải Bắc Bộ, đóng vai trò là đầu mối giao thông biển và cửa ngõ xuất nhập khẩu chủ chốt cho khu vực phía Bắc. Là nơi hội tụ hai hành lang kinh tế lớn là Côn Minh – Hà Nội – Hải Phòng và Nam Ninh – Lạng Sơn – Hà Nội – Hải Phòng, Hải Phòng không chỉ là trung tâm công nghiệp mà còn là trung tâm hậu cần – logistics mang tầm quốc gia. Thành phố cũng đang dẫn đầu vùng về thu ngân sách, thể hiện vị thế chủ chốt trong tam giác phát triển Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh. (4)
Trong quá trình đẩy mạnh liên kết vùng và phát triển công nghiệp bền vững, Hải Phòng đã và đang xây dựng một hệ sinh thái công nghiệp – logistics hiện đại, trong đó có sự góp mặt của nhiều khu công nghiệp trọng điểm. Khu công nghiệp Nam Đình Vũ, tọa lạc tại vị trí chiến lược trong khu vực cảng biển và hành lang kinh tế duyên hải Bắc Bộ, là một trong những điểm sáng hỗ trợ đắc lực cho chiến lược phát triển của thành phố. Với mô hình tích hợp giữa khu công nghiệp, hệ sinh thái logistics với cảng biển nội khu, Nam Đình Vũ đang từng bước hoàn thiện hạ tầng và nâng cao tỷ lệ lấp đầy, góp phần vào mục tiêu thúc đẩy xuất nhập khẩu, gia tăng giá trị chuỗi cung ứng và thu hút đầu tư trong các lĩnh vực công nghệ sạch, dịch vụ giá trị gia tăng.
Việc phát triển các khu công nghiệp như Nam Đình Vũ không chỉ giúp mở rộng không gian công nghiệp mà còn đóng vai trò kết nối chuỗi sản xuất – hậu cần của toàn vùng. Điều này phù hợp với định hướng chung của Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ trong việc nâng cao chất lượng tăng trưởng, phát triển bền vững và tăng cường liên kết liên vùng giai đoạn 2025–2030.
Tóm lại, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ đang chuyển mình thành trung tâm phát triển kinh tế – công nghệ – môi trường của miền Bắc. Với định hướng rõ ràng: hạ tầng – đổi mới – tính bền vững, vùng được kỳ vọng duy trì đà tăng trưởng ổn định và tạo cú hích mạnh mẽ cho cả nước trong giai đoạn 2025–2030.
Nguồn:
(1). Thư Viện Pháp Luật
(2). Báo Tin Tức
(3). Báo Nhân Dân
(4). Tạp Chí Công Sản